Η Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία:
Αναπτυξιακή διαταραχή του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος που επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να παράγει και να βάζει σε σειρά ήχους, συλλαβές και λέξεις. Η δυσκολία εντοπίζεται στον προγραμματισμό και την εκτέλεση των κινήσεων που απαιτούνται για την άρθρωση των ήχων. Ενώ δηλαδή το παιδί γνωρίζει τι θέλει να πει ο εγκέφαλος δεν δίνει τις σωστές εντολές στα όργανα της άρθρωσης για να σχηματίσει με ακρίβεια τους ήχους. Αξίζει να σημειωθεί πως το παιδί έχει αυτοέλεγχο και καταλαβαίνει τα λάθη του. Επίσης, στα παιδιά με αναπτυξιακή λεκτική δυσπραξία, συχνά παρατηρείται ορατή προσπάθεια του παιδιού με το στόμα καθώς «ψάχνει» να βρει τη σωστή κίνηση όταν πρέπει να επαναλάβει μια στοματική άσκηση (π.χ. κούνησε τη γλώσσα σου δεξιά-αριστερά). Σε άλλα παιδιά, μπορεί να συνυπάρχει μυϊκή αδυναμία στα χείλη, στη γλώσσα ή στην υπερώα καθώς και προβλήματα στη μάσηση-κατάποση τροφής.
Τα χαρακτηριστικά της ομιλίας είναι:
- Περιορισμένο βάβισμα (στην βρεφική ηλικία)
- Σημαντική δυσκολία στην εκφορά του λόγου – κοπιώδης και αργή ομιλία
- Δυσκολία στην μίμηση ήχων και φθόγγων
- Εύρεση στόχου μέσω δοκιμών. Αναζήτηση με το στόμα για την σωστή κίνηση όταν πρέπει να ακολουθήσει μια εντολή όπως – πήγαινε τη γλώσσα δεξιά-αριστερά
- Μονότονος τονισμός (επίπεδη ομιλία) ακατάλληλος τονισμός και επιτονισμός
- Ασταθή φωνολογικά λάθη & μεγαλύτερη δυσκολία και περισσότερα λάθη σε μεγάλες λέξεις
- Δυσκολία στη διαδοχοκίνηση: η παραγωγή του ίδιου ήχου συνεχόμενα μπορεί να είναι δύσκολη (π.χ. ντα-ντα-ντα). Η συνεχόμενη παραγωγή διαφορετικών ήχων (π.χ. γκα-ντα-μπα) είναι ακόμη πιο δύσκολη. Τοπ παιδί παραλείπει ή αντικαθιστά γράμματα μέσα στις λέξεις.
- Δυσκολία στη σίτιση: πολλά παιδιά δυσκολεύονται στο ρούφηγμα, στη μάσηση και στη μετάβαση σε στερεές τροφές.
- Ηπια νευρολογικά σημάδια όπως νευρομυϊκοί σπασμοί στην προσπάθεια τοποθέτησης των αρθρωτών, ελλιπές σφράγισμα στα χείλη-δόντια, δυσκολία στον έλεγχο της κινητικότητας της γλώσσας.
- Δυσκολία στον αρθρωτικό προγραμματισμό των φθόγγων.
- Ιστορικό με καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας και -δύσκαμπτα φωνητικά πρότυπα, φωνολογικά λάθη, αλλοίωση φωνηέντων, λάθη στις πολυσύλλαβες λέξεις. Καθυστέρηση στην παραγωγή των πρώτων λέξεων & πιθανές διαταραχές στη σίτιση (πρώιμη κατάποση)
Πρόληψη και παρέμβαση:
Ο σκοπός του λογοθεραπευτή είναι αρχικά η λεπτομερής αξιολόγηση των δυσκολιών του παιδιού. Στη συνέχεια θα οργανώσει το κατάλληλο εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα με στόχο την καλυτέρευση του νευρομυϊκού συντονισμού του μηχανισμού της ομιλίας. Η θεραπεία απαιτεί συμμετοχή τον γονιών και συχνή εξάσκηση στο σπίτι. Η έγκαιρη παρέμβαση συμβάλλει στην παραγωγή καταληπτής ομιλίας και της αποτελεσματικής επικοινωνίας του παιδιού με το περιβάλλον.