Γεγονότα όπως ο θάνατος ( ή η απειλή θανάτου), η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, τα ατυχήματα, οι καταστροφές ( σεισμός, τυφώνες κ.α.) η απαγωγή, η ομηρία, ο πόλεμος, είναι ιδιαίτερα τραυματικά και διαταρράσουν την ψυχική ισορροπία. Το άτομο που ήρθε αντιμέτωπο ή υπήρξε μάρτυρας σε τόσο βίαιες και απειλητικές καταστάσεις, αναμένεται να εμφανίσει Μετατραυματικό Στρες.
Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες εκδηλώνεται με συναισθηματικές και βιολογικές αντιδράσεις και έχει επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της ζωής. Πιο αναλυτικά, παρατηρούνται τα εξής:
- Συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως έντονος φόβος, άγχος, ανησυχία, αίσθημα αβοήθητου και τρόμος.
- Το άτομο επαναβιώνει το τραυματικό γεγονός, είτε με την συνεχή ανάκληση των όσων συνέβησαν, είτε μέσα από εφιάλτες, άλλωτε και με την παρουσία παραισθήσεων και ψευδαισθήσεων, όπου είναι σαν να ζεί εκ νέου εκείνη τη στιγμή.
- Όταν εκτίθεται σε καταστάσεις που συμβολίζουν ή μοιάζουν με την τραυματική εμπειρία νιώθει ψυχολογική δυσφορία (αγωνία, ταραχή, φόβο) με σωματικές αντιδράσεις όπως ταχυπαλμία, τρέμουλο κ.α.
- Εξαιτίας της ψυχολογικής δυσφορίας που του προκαλείται, αποφεύγει με κάθε τρόπο οτιδήποτε μπορεί να σχετίζεται με το συγκεκριμένο περιστατικό (τόπους, άτομα και δραστηριότητες). Προσπαθεί να διώξει τις σκέψεις που επανέρχονται συνεχώς, αποφεύγει να συζητήσει για το συμβάν και απομακρύνεται από τους άλλους.
- Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν κενά μνήμης, να έχουν δηλαδή σβηστεί από τη μνήμη κάποια στιγμιότυπα ή να έχει λησμονηθεί η αλληλουχία τους.
- Αλλάζει ο τρόπος που αντιλαμβάνεται το μέλλον του, πιστεύει ότι η ζωή του έχει αλλάξει ανεπανόρθωτα και ότι δε θα κατορθώσει να πραγματοποιήσει επαγγελματικά και προσωπικά σχέδια ή να έχει μια φυσιολογική ζωή.
- Εκτώς από τα παραπάνω, παρουσιάζει υπερδιέγερση, η οποία εκφράζεται μέσα από συμπτώματα όπως : διαταραχές ύπνου, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, υπερβολική επαγρύπνηση και έλεγχος για πιθανούς κινδύνους.
Ανάλογα με την έναρξη και τη διάρκεια των συμπτωμάτων διακρίνουμε τη Μετατραυματική Διαταραχή Στρες σε οξεία ( όταν τα συμτώματα διαρκούν λιγότερο από τρεις μήνες), χρόνια (όταν τα συμπτώματα διαρκούν τρεις μήνες ή και περισσότερο) και με καθυστερημένη έναρξη (όταν τα συμπτώματα παρουσιάζονται έξι μήνες μετά το συμβάν ή σε κάποιες περιπτώσεις και χρόνια αργότερα).
Η θεραπεία της Μετατραυματικής Διαταραχής Στρες, σε γενικές γραμμές, περιλαμβάνει ψυχολογική υποστήριξη και βοήθεια στην επεξεργασία του τραυματικού γεγονότος. Εφόσον ολοκληρωθεί η επεξεργασία και βιωθεί το υποβόσκον πένθος, θα μπορέσουν οι επειρίες αυτές, όσο επώδυνες κι αν υπήρξαν, να ενσωματωθούν στα υπόλοιπα γεγονότα ζωής και να ενταχθούν στο παρελθόν. Απώτερος σκοπός της θεραπείας είναι να μπορέσει το άτομο να συνεχίσει τη ζωή του και να επενδύσει εκ νέου στο μέλλον.